Văn Hóa Đô Thị - Trần Ngọc Khánh

Văn hóa không chỉ là khái niệm, mà còn được coi là thành quả. Đó là cột mốc mở ra các thời đại văn minh của loài người. Cách nay hàng vạn năm, nhờ các hoạt động trồng trọt và sản xuất nông nghiệp, loài người đã vượt qua thời kỳ dài săn bắt - hái lượm. Họ không còn lệ thuộc vào tự nhiên để sinh tồn. Họ khai thác, chinh phục tự nhiên, biến tự nhiên thành văn hóa, nhờ phát triển nhận thức. Kể từ đó, loài người bắt đầu tạo lập đời sống riêng của mình, xây dựng "Thế giới tự nhiên thứ hai", được gọi là quá trình đô thị hóa. Đô thị là quá trình con người tạo lập nên đời sống. Từ thời cổ trung đại đến hiện đại, đô thị đã trải qua nhiều hình thái. Chức năng của đô thị là nối dài sự phát triển của văn hóa, đáp ứng các nhu cầu phong phú, đa dạng của con người. Trong quá trình này, con người đã sáng tạo ra một loạt các thành quả văn hóa, trên các lĩnh vực tư tưởng, tôn giáo, khoa học, giáo dục, kinh tế, công nghệ và nhiều thiết chế khác. Đô thị vừa có vai trò quan trọng trong quá trình tiến hóa, vừa có xu thế lan tỏa trên mọi phạm vi không gian. Đô thị trở thành môi trường sống của loài người, trong các tương quan hài hòa với thế giới tự nhiên, đồng bộ về kỹ thuật tiện ích, để con người ngày càng văn minh, tiến bộ.

Nước ta đang trong quá trình đô thị hóa. Bên cạnh sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa, càng cần phải chú ý đến đô thị hóa, với các thành quả văn minh của nhân loại, để xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII), nhằm mục tiêu làm cho dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Hiện nay, nhiều công trình đã khảo cứu đô thị về các phương diện lịch sử, xã hội, địa lý hoặc nhân học, nhưng tiếp cận đô thị về văn hóa còn ít được quan tâm trong khi khái niệm văn hóa cho đến nay vẫn có nhiều quan niệm khác nhau. Công trình Văn hóa đô thị của tác giả Trần Ngọc Khánh xuất bản lần đầu năm 2012, được tác giả tiếp tục chỉnh sửa hoàn thiện.