Thấy - Lê Thiết Cương

Họa sĩ Lê Thiết Cương giữ chuyên mục Thấy trên báo Nhân Dân Hàng Tháng, và Đẹp trên Nghệ thuật mới của mấy năm trước.  Các bài viết trong cuốn sách này được tập hợp chọn lọc từ đó.

Những bức tranh nổi tiếng, những bức ảnh, hay là bức ảnh đẹp như tranh của một khung cửa, một con phố, cái cổng làng, hai  người đàn bà trên sân khấu, hai thiếu nữ đang chờ đợi… chỉ là cái cớ. Lê Thiết Cương bình tranh bình ảnh, nhưng thực ra là anh đang kể anh nhìn THẤY gì.

Tôi đã tìm cách lẩn vào đôi mắt của họa sỹ Lê Thiết Cương để nhìn thấy những gì Lê Thiết Cương Thấy. Ông nhìn thấy phía sau và bên trong tận đáy những bức ảnh, những bức tranh, những món ăn, những lời thưa, một cái bàn thờ tự tạo, những bức tranh Tết, chợ hoa Tết, một tiếng Việt xưa, những ngôi chùa, tiếng chuông nhà thờ lớn, những người bán hàng rong...Tất cả những thứ ấy đang trôi trong đời sống của chúng ta và chứa đầy trong đó những vẻ đẹp Việt thuần khiết và thẳm sâu. Thế nhưng, những vẻ đẹp ấy đang càng ngày càng bị săn đuổi và đe dọa bởi sự mù lòa và thực dụng của con người Việt Nam đương đại. Có rất nhiều vẻ đẹp Việt ấy đã chỉ còn trong quá khứ. Và cái “Thấy” của họa sỹ Lê Thiết Cương đã làm hiện ra một con đường cho chúng ta trở về với quá khứ. Quá khứ của họa sỹ Lê Thiết Cương hay của cô gái trẻ kia chính là nơi chốn mà những vẻ đẹp Việt được hoàn nguyên. Quá khứ chỉ là một cách nói của tôi lúc này, còn thực sự những gì đã trở thành vẻ đẹp thì nó luôn loại trừ thời gian. Nó tồn tại cả ở quá khứ, cả ở hiện tại và cả ở tương lai. Nói chính xác thì nó là thời gian còn chúng ta chỉ là những kẻ đi lạc ra ngoài cái thời gian ấy mà thôi. (Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều)