Rừng Mắm - Bình Nguyên Lộc

"Rừng mắm" là một truyện ngắn của nhà văn Bình Nguyên Lộc, in lần đầu trong tập "Ký thác", năm 1968 (Nxb Cửu Long). Chuyện kể về một gia đinh ba thế hệ, vì nghèo không có đất, lưu lạc tới xứ Cà Mau để khai phá. Họ đã chọn bờ rạch để làm nơi định cư, đặt tên nơi nầy là Ô Heo, vì vùng đó lúc đầu là hang ổ của loài heo rừng và nhiều thú dữ khác. Vùng đất Bình Nguyên Lộc miêu tả không chỉ có chim thú, và các loài cây rậm ri, mà còn rất nên thơ, cái nên thơ qua con mắt nhìn của Cộc, một thiếu niên bắt đầu chộn rộn tâm hồn khi nghĩ đến một bóng hình con gái. Nơi đó cũng hứa hẹn một tương lại xán lạn, người dân tứ xứ có thể theo chân họ đến lập nghiệp, qua tiên đoán của ông Nội của thằng Cộc.

Qua một truyện ngắn, nhà văn Bình Nguyên Lộc như tái hiện lại lịch sử của vùng Nam bộ thuở những người Việt đầu tiên di cư đến, thuần hóa đất đai. "Họ đã ngã rạp trong chốn ma thiêng nước độc nầy để lót đường cho con cháu họ đi tới, y như là đàn kiến xung phong, tốp đầu liều chết đuối, lội qua ô nước rọng hũ đường để làm cầu cho bọn đi sau vào đến nơi có chất ngọt. Nhiều lớp tiên phuông đã ngã gục như rừng mắm. Rồi thì ông sơ, ông cố con, ông nội đây là tràm mới kiếm được miếng ăn..."

Ngoài truyện 'Rừng mắm" được lấy làm tên chung cho tập truyện, còn có nhiều truyện ngắn khác, được nhà văn viết hồi giữa thế kỷ trước, mà nay đọc lại, giá trị văn chương và lịch sử của chúng vẫn khiến chúng ta kinh ngạc. Cuối cùng, dư âm đọng lại là một tình yêu lớn của tác giả với đất đai, quê hương, làm nên một nỗi ngậm ngùi khó tả.