Quân Dân Nam Kỳ Kháng Pháp Trên Mặt Trận Quân Sự Và Văn Chương (1859-1885) - Nguyễn Duy Oanh

Trong 26 năm (1859 - 1885) lật qua trang sử vẻ vang trong sự đấu tranh bền bỉ, ngoan cường và tuyệt vời của quân dân Nam kỳ, hình như không có năm nào là không có cuộc nổi lên chống Pháp hoặc bằng gươm giáo hoặc bằng văn thơ…

Với bất cứ giá nào, nhân dân Nam kỳ đã lao mình vào cuộc chiến đấu cứu nước, chấp nhận hi sinh trong trận địa mà lực lượng quân sự về vũ khí tối tân hai bên không tương xứng. Người anh hùng này vừa ngã xuống, liền có những anh hùng khác giành giựt nhảy vào thay thế như thách đố cái chết. Họ rất can đảm, biết chỗ nguy hiểm mà vẫn cứ lao mình vào như hăng say, như điên cuồng với một quyết tâm phi thường đến nỗi kẻ địch cũng phải sửng sốt và kính phục…

Văn chương là thứ vũ khí sắc bén vừa để đánh thẳng vào địch và bọn hợp tác với chúng vừa để thúc đẩy lòng yêu nước của nhân dân. Văn thơ thời kỳ (1859 - 1885) đa dạng: hịch, văn tế, thơ, phú, vè, ca dao.