Cái Thiện - Hành Trình Kiếm Tìm Tự Ngã Chân Chính - Nishida Kitaro

Đây là tác phẩm triết học đầu tiên ở Nhật Bản có sự dung hòa triết thuyết phương Đông và phương Tây. Cái thiện không chỉ giới thiệu và khái lược về triết học phương Tây một cách đơn thuần, mà nó đã khai phá và đưa ra lời giải đáp duy nhất cho các câu hỏi như thực tại chân chính là gì, thiện là gì, thế nào là hành vi thiện, con người ta nên kiếm tìm sự an lòng trên phương diện tôn giáo ở đâu? Và những kiến giải đó của Nishida cũng nhằm mục đích đánh thức tư duy của các nhà tư tưởng đời sau và trở thành tiền đề để hình thành tư tưởng của chính bản thân ông sau này. Với ý nghĩa đó, Cái thiện có một vị trí lớn lao trong lịch sử triết học Nhật Bản. Nó không chỉ có giá trị về mặt lịch sử, mà ngay trong thời hiện đại nó cũng không hề mất đi ý nghĩa khi sự suy ngẫm này của ông đã tạo ra sự đối đầu triệt để với triết học phương Tây.

“Tôi lại cho rằng thiện của mỗi cá nhân mới là quan trọng nhất, bởi nó là nên tảng cho mọi thứ thiện trên đời. Vĩ nhân chân chính vốn không phải vì sự nghiệp vĩ đại do ông ta gây dựng nên khiến ông ta trở nên vĩ đại, mà là vì ông phát huy được cá tính mạnh mẽ nhất. Lên núi cao rồi hổ lên một tiếng, thanh âm sẽ vang vọng bốn phương, đó không phải vì thanh âm lớn, mà là vì chỗ đúng cao. Tôi cho rằng người có thể phát huy trọn vẹn đặc điểm riêng của mình sẽ càng trở nên vĩ đại hơn nhiều, so với người quên đi bản phận của mình để luôn chạy đôn chạy đáo vì người khác”.

Nishida Kitarō

Là triết gia tiêu biểu và có sức ảnh hưởng lớn nhất Nhật Bản trong thế kỷ XX. Sinh ra trong một gia đình hào phú, nhưng sau đó lại gặp phải nhiều bất hạnh trong cuộc đời. Năm 1884 ông tốt nghiệp trường sư phạm của tỉnh Nishikawa. Năm 1894 ông hoàn thành chương trình học tại khoa triết học của Trường Đại học Văn khoa thuộc Đế quốc Đại học (nay là Đại học Tokyo). Năm 1896 ông trở thành giảng viên giảng | dạy tại trường Cao đẳng Đệ Tử. Ngoài ra ông còn là giảng viên của hàng loạt các trường đại học khác như Đại học Nhật Bản, Đại học Phú Sơn (nay là Đại học Taisho), Đại học Chân Tông Đại Cốc (nay là Đại học Otani), Đại học Khánh Ứng Nghĩa Thục (nay là Đại học Keio) Năm 1940 ông nhận Huân chương Văn hóa do Thiên hoàng ban tặng. Trước đó, năm 1936 trong số ra tháng 1 của tạp chí Tư tưởng đã dành riêng một chuyên đề bàn về “triết học Nishida”.

Lĩnh vực triết học mà Nishida quan tâm được trải rộng trên nhiều phương diện, từ thiện, luân lý học cho tới tri thức luận, bản thể luận, siêu hình học. Cuốn sách Cái thiện được xem là kết tinh tư tưởng của ông.

Ngoài ra ông còn nhiều tác phẩm tiêu biểu khác: Tư duy và trải nghiệm (1915); Trực quan và phản tỉnh trong tự giác (1913-1917); Vấn đề ý thức (1918-1919); Nghệ thuật và đạo đức (1920-1923); Từ cái động đến cái hiển hiện (1923-1927); Giới hạn tự giác của cái có (1930-1932); Vấn đề căn bản của triết học (thế giới hành vi) (1933); Vấn đề căn bản của triết học (thế giới phép biện chứng) (1934).